PROGRAMMA'S
2024
1. Relatie inwoners en bestuur
Communicatie, participatie en dienstverlening zijn belangrijke thema’s die elkaar versterken. De afgelopen jaren hebben we flink op deze thema’s ingezet. De komende jaren staan in het teken van verdieping. We stellen het communicatiebeleidsplan bij en werken de dienstverleningsvisie uit in een dienstverleningsconcept. Ook passen we het participatiekader toe. a) Communicatiebeleidsplan Het laatste communicatiebeleidsplan is uit 2019 en loopt in 2023 af. Inmiddels hebben we een participatiekader vastgesteld. Daarnaast hebben we mediabeleid en een visie op dienstverlening uitgewerkt. Het communicatiebeleidsplan vraagt dan ook om actualisering. b) Participatiekader Het participatiekader geeft richting aan de manier waarop we omgaan met participatie: hoe betrekken we onze inwoners bij wat we doen. Bij het participatiekader stellen we een bijbehorend plan op. We vinden het belangrijk om open te staan voor nieuwe vormen van participatie. Denk hierbij aan: uitdaagrecht, digitale participatie, burgerberaad en innovatie werkvormen. In dit plan verduidelijken we ook de positie van de dorps- en wijkraden. c) Dienstverleningsvisie In onze dienstverleningsvisie staat de klant centraal. Onze klanten zijn de inwoners, ondernemers en (maatschappelijke) organisaties. De klant vraagt om een duidelijke, vriendelijke, bereikbare en deskundige dienstverlening. Vertrouwen is een (randvoor)waarde en werkt twee kanten op. De klant vindt de gemeente betrouwbaar. De gemeente heeft vertrouwen in de klant. Hoe dit in de praktijk eruit ziet, werken we uit in het dienstverleningsconcept.
2024
2. Ruimtelijke ontwikkeling
Ruimtelijke ontwikkeling bestaat uit een verzameling beleidsvelden. We vullen die zo goed mogelijk in voor een mooie en gezonde woon- en leefomgeving. Belangrijke onderdelen die hierbij aandacht vragen zijn: Volkshuisvesting, Natuur en landschapsontwikkeling, Klimaatadaptatie, Biodiversiteit en Mobiliteit.
Al langere tijd is er sprake van een tekort aan woningen. Voor veel mensen is het lastig een geschikte woning te vinden. We zetten in op plannen voor de bouw van gemiddeld 150 woningen per jaar. Het accent ligt op betaalbare (starters)woningen.
Een ander hoofdthema is de inrichting van de buitenruimte. We willen die natuurvriendelijker inrichten met meer variatie in dieren, planten en micro-organismen (biodiversiteit).
Ook willen we in de buitenruimte aanpassingen doen om ons voor te bereiden op de effecten van klimaatverandering. Door onze buitenruimte ‘klimaatadaptiever’ in te richten, hebben we minder hinder van hitte, droogte en stortbuien.
Zo werken we aan een prettige leefomgeving in een klimaat waarin we met steeds extremer weer te maken krijgen. We doen dit in bestaande wijken en in nieuwe woningbouwplannen.
2024
3. Beheer leefomgeving
Vanuit de Montferlandse samenleving blijven ons geluiden bereiken over verkeersonveiligheid door te hard rijden. Daarom investeren we de komende jaren extra om de verkeersveiligheid te vergroten. We voeren ook in 2024 het Integraal Verkeersveiligheidsplan (IVVP) uit. We nemen bijvoorbeeld maatregelen op de Dijksestraat in Didam en de Weemstraat in Loil.
In 2024 wordt gekeken naar de verkeersveiligheid rondom nieuwe ontwikkelingen. Voorbeelden hiervoor zijn IKC, 's-Heerenberg Oost en woningbouwplannen in Lengel.
Klimaatverandering gaat sneller dan voorspeld, zo blijkt uit de rapportages van het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC). Daarnaast zorgen de oorlog in Oekraïne en politieke internationale spanningen voor grote wijzigingen in de beschikbaarheid en prijzen van brandstoffen en grondstoffen. Steeds meer huishoudens hebben daardoor te maken met energiearmoede. Ook nadert de capaciteit van het elektriciteitsnet zijn grenzen, waardoor er voor nieuwe ontwikkelingen/aansluitingen wachtlijsten ontstaan. Het komt zelfs steeds vaker voor dat er momenten zijn dat duurzaam opgewekte energie niet kan worden teruggeleverd aan het net. Allesomvattend wordt de urgentie om de overstap te maken van fossiele naar duurzame bronnen steeds groter.
De komende jaren gaan we verder met het bevorderen van de afvalscheiding. Dit willen we bereiken door extra communicatie en promotie. Op de nieuwe aanbiedstations zullen de afvalstromen worden gemonitord en waar nodig geoptimaliseerd.
Klimaatontwikkeling maakt het noodzakelijk om de openbare ruimte te verduurzamen. Zo bestrijden we de effecten van die klimaatontwikkeling. Bij een herinrichting van de openbare ruimte gaan we die in 2024 ook vergroenen. Zo verminderen we hittestress. We gaan ook door met het afkoppelen van hemelwater van de riolering. Daardoor neemt de kans op wateroverlast af. In 2024 koppelen we bijvoorbeeld een aantal wegen in Zeddam (omgeving Padevoortseallee) af van het riool. Ook krijgen de wegen een andere inrichting en komt er meer groen in de openbare ruimte.
Dankzij technische ontwikkelingen in de openbare verlichting kunnen we het energieverbruik verminderen. Zo dragen we bij aan een meer duurzame openbare ruimte. Ook in 2024 vervangen we traditionele verlichting door LED verlichting.
2024
4. Economie en toerisme
Meer duurzame werkgelegenheid binnen onze eigen gemeente heeft verschillende positieve maatschappelijke effecten. Mensen zijn minder tijd en geld kwijt aan reizen. De sociale binding wordt sterker. De werkloosheid neemt af en daarmee ook de armoede. Er ontstaat een betere balans in werk en privé. De gemeenschap wordt veerkrachtiger. Het is goed voor de lokale economie. Duurzame werkgelegenheid binnen de eigen gemeente maakt een gemeenschap ook minder afhankelijk van externe invloeden. Denk hierbij aan wereldwijde economische crises, veranderingen in de marktvraag, geopolitieke spanningen en andere gebeurtenissen waar we weinig controle over hebben. Daarnaast is werken binnen de eigen gemeente duurzamer: de ecologische voetafdruk is lager. Om deze effecten te bereiken, is het essentieel in te zetten op:
- ondersteuning van lokale onderneming
- ontwikkeling van infrastructuur
- samenwerking met werkgevers
- investeringen in onderwijs en andere vaardigheden
Zo kunnen we in onze gemeente duurzame werkgelegenheid bevorderen. Daarmee behalen we positieve sociale en economische resultaten.
2024
5. Gezondheid en bevordering gezonde leefstijl
Mensen in goede gezondheid zijn langer in staat om zelfstandig de regie te houden over het eigen leven. Dat betekent dat ze minder afhankelijk zijn van (dure) zorg. De eigen regie kunnen houden geeft meerwaarde aan het eigen leven én aan dat van een ander.
‘Voorkomen is beter dan genezen’ is een bekend spreekwoord dat zeker van toepassing is. We zetten bewegen, gezonde leefstijl en sport in om maatschappelijke effecten te bereiken. De taak van ons als gemeente ligt vooral bij preventie. Goede voorlichting en een goed functionerende gezondheidszorg dragen bij aan preventie. Dat geldt ook voor projecten die een gezonde leefstijl stimuleren.
In Montferland wonen meer mensen met een ongezonde leefstijl en slechtere gezondheid dan gemiddeld in Nederland. Mensen met een hoge sociaal economische status (SES) worden gemiddeld zeven jaar ouder. Ze leven gemiddeld ook nog eens vijftien jaar langer in goede gezondheid dan mensen met een lage SES.
Elke inwoner van Montferland verdient een kans op een goede gezondheid. Daarom richten we ons op wijken met een lagere SES om de sociaal economische gezondheidsverschillen te verkleinen. Daarbij is het van belang om aandacht te hebben voor mensen met ‘beperktere gezondheidsvaardigheden’. Zij vinden het lastig om informatie over hun gezondheid te vinden, begrijpen en toe te passen. Ze hebben ook meer moeite om de weg te vinden in de zorg.
2024
6. Jeugd, onderwijs en cultuur
Jeugd
Met de meeste jongeren in Montferland gaat het goed. Een aantal jongeren heeft (tijdelijk) extra steun en stimulans nodig. Als gemeente stimuleren en financieren we een preventief aanbod. Dat bestaat uit sportieve en culturele activiteiten. Daarnaast kopen we veel verschillende vormen van jeugdzorg in.
Sinds de coronajaren is duidelijk dat extra inzet nodig is. Een aanzienlijk deel van de jongeren voelt zich eenzaam en/of heeft psychosociale klachten. Er is aanbod aan hulp. Maar de wachtlijsten zijn lang en de jeugdzorg is op onderdelen overvol.
Als gemeente willen we zoveel mogelijk via het ‘voorliggende veld’ jongeren ondersteunen. We laten in dat voorliggend veld jeugdgezondheidszorg, onderwijs en culturele en sportieve activiteiten organiseren. Ook krijgen opvoeders waar nodig extra ondersteuning. Door onze jeugd geestelijk en sportief te stimuleren, voorkomen we mogelijk dat ze bij jeugdzorg terecht komen. Uiteraard blijven er altijd jongeren met meerdere problemen of uit een kwetsbare gezinssituatie een beroep doen op jeugdzorg. Ons doel is ze zo tijdig mogelijk te ondersteunen.
Onderwijs
In onze gemeente groeit een grote bevolkingsgroep taalarm op. Thuis wordt namelijk weinig met taal gedaan. Daardoor ontstaat het risico op een taalachterstand. Een goede beheersing van de Nederlandse taal is een voorwaarde om goed te kunnen meedoen in de samenleving. Als gemeente zetten we in achterstanden op te heffen. Dat geldt voor zowel leer- als sociaal emotionele achterstanden. We willen segregatie tegengaan. Bij segregatie scheiden verschillende inwonersgroepen zich van elkaar af. Elke inwoner moet kunnen meedoen. Daar zetten we actief op in.
We werken samen met de netwerkpartners om de educatieve inhoudelijke doorgaande leerlijn te versterken. Uitgangspunt is talentontwikkeling bij jongeren waarmee ze hun startkwalificatie halen. Een startkwalificatie is een diploma havo, vwo, mbo niveau 2 of hoger. Met een startkwalificatie vergroten jongeren hun kansen op de arbeidsmarkt. Door instroom van Oekraïners en vluchtelingen wordt het behouden van de huidige streefwaarde bij de startkwalificatie hierdoor een stevige uitdaging.
Een andere doel is steeds meer ouders betrekken bij de ontwikkeling van hun kinderen. We willen voor kinderen en jongeren een rijke leer- en ontwikkelomgeving maken. We gaan segregatie ook tegen bijvoorbeeld met de realisatie van een Integraal Kind Centrum in ’s-Heerenberg. Alle leerlingen uit ’s-Heerenberg, Lengel en Stokkum krijgen in een nieuw gebouw eigentijds onderwijs in aanwezigheid van diverse aanvullende voorzieningen zoals de bibliotheek, de kinderopvang en het consultatiebureau.
Cultuur
Het is belangrijk dat kinderen in contact komen met culturele activiteiten. Wetenschappelijk is aangetoond dat deze activiteiten een positieve invloed hebben op de ontwikkeling van kinderen. Zelfs het IQ wordt erdoor verhoogd. Daarnaast zijn culturele activiteiten van belang omdat kinderen er anderen ontmoeten en hun sociale vaardigheden ontwikkelen. De coronatijd heeft het belang van cultuur nogmaals bevestigd. Het programma Jeugd Onderwijs en Cultuur heeft betrekking op onze jeugdige inwoners. Cultuur is uiteraard ook van wezenlijk belang voor de volwassen inwoners. Juist doordat mensen elkaar bij culturele activiteiten ontmoeten, kunnen we eenzaamheid voorkomen.
2024
7. Maatschappelijke ondersteuning en veiligheid
Montferland groeit. Het aantal inwoners blijft groeien als we uitgaan van de huidige geplande 150 nieuwbouwwoningen per jaar. We hebben meer jonge inwoners en daarmee groeit het leerlingenaantal. Maar we zien ook een stevige vergrijzing. Het aantal ouderen in onze gemeente groeit procentueel hard. De groep inwoners van 75 jaar en ouder groeit de komende jaren extra hard, wat naar verwachting een extra beroep op Wmo-zorg zal betekenen. We zetten ons als gemeente in om goede woonplekken voor iedereen te behouden en waar mogelijk te realiseren. Het doel is dat inwoners zo lang mogelijk blijven meedoen en zich gezond en veilig voelen in de eigen omgeving. In 2023 stellen we hiervoor de visie Wonen, Welzijn en Zorg op. Aanvullend investeren we extra in een veilige leefomgeving.
Ondermijnende criminaliteit beïnvloedt het veiligheidsgevoel. Veelal is ondermijnende criminaliteit onzichtbaar. Maar de effecten ervan hebben een negatieve invloed op de veiligheid en leefbaarheid. Arbeidsuitbuiting is een voorbeeld van ondermijnende criminaliteit. Ook een wietkwekerij in een gehuurde schuur op het platteland is een voorbeeld. We pakken de handel in soft- en harddrugs aan. Het gebruik van deze middelen gedogen we niet. Een goede verbinding tussen domein veiligheid en zorg blijft belangrijk. Samenwerking tussen het domein Openbare orde en het sociaal team is nodig om de problemen goed en gezamenlijk aan te pakken.
In 2023 stellen we als gemeente een nieuw subsidiebeleid vast. We ondersteunen een groot aantal verenigingen en organisaties. Het doel is een gevarieerd sportief en cultureel aanbod te behouden voor jong en oud. We zetten subsidies in voor voorliggende voorzieningen (preventie/ voorliggend veld). We zetten ook subsidies in vanuit overlappende programma’s van de nieuwe sportnota en het Gezond Actief Leven Akkoord (GALA) en het Integraal Zorg Akkoord (IZA). Op deze manier geven we richting aan acties voor de jaren 2024 - 2027.
2024
8. Werk en inkomen
We verwachten dat het in 2024 economisch goed zal gaan. De vraag van werkgevers naar nieuwe medewerkers blijft hoog. Wel is er een mismatch tussen vraag en aanbod. Daarmee bedoelen we dat werkzoekenden niet de opleiding/kennis, ervaring of vaardigheden hebben die een werkgever vraagt. De werkgever kan de juiste medewerker niet vinden. De werkzoekende vindt niet de passende baan. Veel inwoners van Montferland met een bijstandsuitkering hebben moeite een baan te vinden. Of ze hebben moeite om te werken. Ze hebben een ‘afstand tot de arbeidsmarkt’. Voor de gemeente is het een uitdaging deze mensen naar werk te begeleiden en ze aan het werk te houden.
Daarnaast verwachten we meer vluchtelingen met een verblijfsvergunning in Montferland te huisvesten, de zogeheten statushouders. Als gemeente zijn we verplicht deze nieuwe inwoners te laten ‘inburgeren’ in de Montferlandse samenleving. Ook zijn we verplicht statushouders naar werk te begeleiden. Inburgering en begeleiden naar werk vragen veel tijd en inspanning. Deze ontwikkeling is nu en de komende jaren van invloed op het aantal uitkeringen.